Tavuklarda CRD Hastalığı Nedir? Kanatlılarda CRD Hastalığı Belirtileri ve Korunma

CRD (Chronic Respiratory Diseases), yani kronik solunum yolu hastalığı tavuklarda en sık görülen solunum yolu problemlerinden birisidir. Hastalığın birincil etkeni olarak Mycoplasma gallisepticum adı verilen bir bakteri kabul edilir. Mycoplasma gallisepticum ile enfekte olan tavuklar strese girdiğinde hastalık belirtileri ortaya çıkar ve ikincil bakteriyel enfeksiyonlar neticesinde durum ciddi daha da ciddileşebilir. En sık görülen belirtiler arasında solunum güçlüğü, göz ve burun akıntısı, hırıltılı solunum, kafa bölgesinde şişlikler ve kafa sallama görülür.

Tavuklarda CRD Nedenleri

Tavuklarda CRD’nin altında yatan etken Mycoplasma gallisepticum adı verilen bakteridir ama hastalık kompleks bir hastalıktır. Çoğunlukla newcastle disease ve enfeksiyöz bronşitis hastalığı gibi viral hastalıklar tarafından tetiklenir. Sonrasında ortaya çıkan ikincil bakteriyel enfeksiyonlar ile hastalık komplike olur ve ciddi bir soruna dönüşür. Kötü bakım koşulları, gaga kesimi, kötü havalandırma ve altlık şartları, hijyen eksikliği, aşırı kalabalık, aşırı sıcak veya soğuk gibi strese neden olan faktörler tavukları bu hastalığa karşı daha hassas bir hale getirir.

Mycoplasma gallisepticum enfekte olan damızlık hayvanların yumurtaları ile etken civcivlere aktarılmaktadır. Ayrıca etken hasta olan hayvanların ağız ve burun bölgelerinden saçılan damlacıklar ile de yayılabilmektedir. Hastalığın inkübasyon süresi 4 ila 20 gün arasında değişmektedir.

Tavuklarda CRD Belirtileri

Hastalık özellikle genç tavuklarda daha şiddetli belirtiler ile karşımıza çıkar. İlk ve en önemli belirtisi solunum güçlüğüdür. Solunum güçlüğü ile beraber hırıltılı solunum, ağız açık nefes alıp verme, iştahsızlık, kilo kaybı, yemden yararlanma oranında azalma, göz ve burun akıntısı, gözlerde kızarma, kafa bölgesinde şişlik görülebilir. Bunun yanında özellikle ticari yumurta işletmelerinde belirgin olmak üzere %30’a kadar yumurta veriminde azalma görülebilir.

Bu hastalığın teşhisi klinik belirtiler, nekropsi belirtileri ve serolojik testler ile yapılmaktadır. Nekropside çoğunlukla ikincil bakteriyel enfeksiyonlara ait belirtilerde görülür.

Tedavi ve Korunma

Hastalığın tedavisinde çeşitli antibiyotikler, solunum yolunu rahatlatıcı ilaçlar ve dezenfektanlar kullanılır. Bunun yanında çevresel hijyene ve dezenfeksiyona önem vermek, barınakları uygun bir dezenfektan ile dezenfekte etmek yine aynı şekilde ekipmanları dezenfekte etmek gerekir. Sorun hem küçük tavuk kümeslerinde hem de büyük işletmelerde görüldüğünden dolayı tedbirlerde işletmeye göre değişiklik gösterecektir.

• Hastalıktan korunmak için Mycoplasma’dan ari damızlık sürülerin kurulması ve civciv seçiminde ari damızlıkların civcivlerinin tercih edilmesi gerekir.
• Civcivler barınacakları ortam ve çiftliklere yerleşmeden önce ortamın temizlik ve dezenfeksiyonu yapılmalıdır.
• Sürüde hasta ve belirtileri olan civciv ve tavuklar ayrı bir kısma alınmalı ve karantina uygulanmalıdır.

Genel olarak CRD enfeksiyonlarını engellemek zordur. Çünkü bu hastalık yumurta yolu ile damızlıklardan bulaşır. Bu nedenle damızlıkların bu hastalıktan ari olması önemlidir. CRD genellikle stres ve altta yatan diğer viral hastalıkların tarafından komplike hale geldiğinden aşı uygulamalarının başarısı tam olarak kanıtlanmamıştır. Stresi en aza indirmek, viral hastalıklarda karşı aşı uygulamalarını yapmak ve genel biyogüvenlik tedbirleri hastalığın önlenmesinde ve şiddetinin azaltılmasında faydalı olacaktır.