Kazlarda Kuluçka Süresi ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
Ülkemizde diğer kümes hayvanlarının sayısına oranlandığında kaz yetiştiriciliği oldukça düşük kalmaktadır. Ülkemizin özellikle Doğu Anadolu bölgesinde Kars ilinde kaz yetiştirmek bir gelenek olarak devam etmektedir. Bu ilin haricinde Orta Anadolu ve İç Ege bölgesinde de yetiştiricilik yapılmaktadır. Kaz yetiştiriciliğinde dikkat edilmesi gerekli olan hususların başında kuluçka dönemi gelmektedir. Kazlarda kuluçka süresi ve dikkat edilmesi gerekenler konusunda bilgi sahibi olmak; kaz yetiştiriciliğinin olmazsa olmazları arasında yer almaktadır.
Tarımda olduğu gibi kaz yetiştiriciliğinde de üreticiler teknolojiden destek almaya başlamışlardır. Çünkü yetiştirme işinde verim büyük önem taşımaktadır. Suni kuluçka makinelerinde şartlar sabit tutulup, aşamalar prosedürlere uygun şekilde uygulandığında, elde edilen verim doğal kuluçkadan çok daha yüksek olmaktadır. Ama suni kuluçkada yetiştiriciye düşen sorumluluk çok daha fazladır. Yetiştirici üstüne düşeni yapmadığı taktirde bütün toplanan yumurtalar ziyan olabilir. Kazlarda kuluçka süresi kadar, kuluçkaya konulacak olan yumurtaların özellikleri de dikkat edilmesi gerekli olan bir konu olarak karşımıza çıkmaktadır.
Kuluçkaya Konulacak Yumurtaların Toplanması ve Yıkanması
Kuluçkaya alınacak yumurtaların dikkatli bir şekilde toplanıp temizlenmesi önemlidir. Eğer havalar soğuksa yumurtalar günde iki kere toplanmalıdır. Bu sayede kazlar kuluçkaya yatmamış olurlar. Buda onları daha fazla yumurta vermeleri yönünde teşvik eder. Ayrıca yumurtalar fazla kirlenmeden alınmış olur. Yumurtaların temizlenmesi aşamasında ise kuru ya da yıkayarak temizleme yapılabilir. Kuru temizlemede tel fırçalar ile yumurtaların üzerinde ki kirler uzaklaştırılır ve nemli bir temiz kumaşla silinirler.
Eğer yumurtalar yıkanacaksa bu işlemin toplamadan sonra ivedilikle yapılması tavsiye edilmektedir. Bu işlemde suyun ve mikroorganizmaların kabuğun içine girmemesi için yumurtanın sıcaklığından daha az sıcaklıklarda su kullanmamak mühimdir. Genelde 38 ile 46 derece arasında sıcaklığa sahip dezenfektanlı suyun yumurtaların yıkanması için ideal olduğu söylenmektedir. Bu işlemden sonra sıra yumurtaları depolamaya gelmektedir.
Kaz Yumurtalarının Depolanması
Toplanan ve yıkanıp havada kurumaya bırakılan yumurtaların folluklara gidene kadar beklemesi gerekebilir. Bu durumda bir havalandırma sistemi ve uygun bekleme şartları oluşturabilecek bir kabin yapmak önemlidir. Depolarda nem oranı yüzde 70-75 arasında tutulmalı ve sıcaklık 12-16 derece arasında olmalıdır. Yumurtaların 1 haftadan fazla depolarda tutulmaması önerilmektedir. Eğer tutulacaksa sıcaklığın düşürülmesi ve yumurtaların belirli aralıklarla çevrilmesi önerilmektedir.
Yumurtalar kuluçkalara konulmadan önce de embriyonun şok yaşamaması için biraz daha sıcak odalarda ön ısıtma yapılması verimliliği daha çok artırmaktadır. Eğer yumurta 6-7 dereceden daha yüksek sıcaklık farkına maruz kalırsa artık kuluçka için uygunluğunu yitirir. Bu aşamadan sonra ise sıra yumurtaların seçimine gelmektedir. Üstünde kırık, çatlak, kir olan yumurtalar tüketim için ayrılırken sağlam yumurtalar kuluçkaya konulmaktadır.
Kazlarda Kuluçka Dönemi Ne Kadar Sürer?
Günümüz koşullarında kazlarda kuluçka süresi ortalama olarak; 28 gün ile 32 gün arasında değişmektedir. Farklı ırk kazların kuluçka süresi de değişmektedir. Kuluçka işlemi suni ve doğal olarak ikiye ayrılmaktadır. Doğal kuluçka yapılacak en uygun işlemdir. Ama bir seferde üretim sayısı düşük olduğundan yetiştiriciler bunu tercih etmemektedir. Bu işlemde tavuk veya hindi gibi hayvanlar kullanılır. Yumurtalar günde iki kez çevrilir. 15 günden sonra çevrilirken üstlerine ılık su serpilir.
Suni kuluçkada ise tek bir seferde binlere varan yumurta kuluçka edilebilir. Makinelerin içinde homojen bir hava hareketi olur. Nem dengesi yumurtaların en iyi yetişeceği değerlerde tutulur. Yumurtalara düzenli olarak bakım yapılır. Bu makinede dikkat edilmesi gereken şeylerden biri eğer yumurta azsa hepsi makineye eşit dağıtılmalı ve doluluk oranına göre ısı artırılmalıdır.
