Tavuklarda Çiçek Hastalığı

Tavuklarda, bulaşıcı viral bir hastalığıdır. Hastalık etkeni Poxviridae familyasından DNA karakterinde genetik materyal taşıyan bir virüstür. Kümeslerde sıklıkla görülen bölgeden bölgeye değişkenlik gösteren viral bir enfeksiyondur. Çiçek Hastalığı kanatlıların yüz , ibik ve sakallarında vezikül adı verilen yuvarlak çiçek benzeri doku hasarları meydana getirir . Keza ağız içinde ve komşu yumuşak yüzeylerde de difterik membranlar oluşturan kronik seyirli bir hastalıktır .

Tavuklarda Çiçek Hastalığı Bulaşma Nedenleri;

• Çiçek virüsleri, kanatlı hayvanlarınızın tüysüz yerlerindeki derilerinde oluşan lezyonlardan girer.
• Bu tarz direkt temasla bulaşma yanı sıra sokucu böcekler de hastalığın bulaşmasında ve yayılmasında etkin rol oynarlar.
• Lezyonlardaki yara kabuklarında ve deri döküntülerinde virüs fazlaca bulunur ve etrafa yayılır.
• Hastalık, kümesteki genç hayvanlarda  daha yaygın ve öldürücü seyreder.
• Enfeksiyon hasta hayvanların birbiri ile direk teması

Çiçek Hastalığı Semptomları;

Hastalığın başlıca iki formu bulunmaktadır.

Kalabalık, pis, rutubetli ve stres faktörlerinin fazla bulunduğu ortamlarda ve özellikle kış aylarında çiçeğin hem deri ve hem de difteri formuna sıkça rastlanır. Böyle koşullar altında ölümler de %40-50’ye ulaşabilir.

• Deri formu (Çiçek formu): Bu form daha ziyade hayvanların tüysüz yerlerinde (yüz, göz, ağız etrafında, sakal, ibik, tüysüz deri) küçük kızarıklıklar, kabarcıklar tarzında başlar ve kabuklu
  lezyonlar halinde gelişir. Gaga kenarındaki lezyonlar ağzın açılmasına mani olduğundan beslenme güçlüğü yaratır. Göz kenarındakiler de körlüklere neden olabilir. Küçük veya birleşerek genişleyen lezyonlar olgunlaşınca kabuklaşırlar. Pensle kaldırınca kanayabilirler.
• Difterik form: Sarı-gri renkte kabarcıklar ve kabuklar tarzında ortaya çıkan çiçeğin bu şekli daha ziyade ağız içinde, dilde, yutakta, yemek borusunda ve larinkste görülür. Fazla ileri
  olgularda soluk alıp vermeyi güçleştirerek ölümlere yol açabilir.

Bu iki formun dışında bazı olgular da sinuslarda şişmeler halinde ortaya çıkar (rinitis formu). Hayvanın yüzü şişer ve burundan akıntı gelir. Bir kısım hayvanda da gizli infeksiyonlara rastlanabilir. Çiçek hastalığı tavuklarda zayıflama ve verim düşüklüklerine yol açar. Tanı Teşhis için laboratuvara yeterli sayıda hasta hayvan gönderilir. Lezyonlardan alınan materyallerden embriyolu yumurtalarda Virüs izolasyonu yapılabildiği gibi, boyanarak epitel hücreleri içinde inklüzyon cisimciği de aranabilir. Ayrıca, genç hayvanların sakal veya ibiğine, enfekte materyal sürülerek deneme inokulasyonu yapılabilir.

Çiçek Hastalığı Tedavisi;

Tavuk çiçeği viral bir enfeksiyon olduğu için antibiyotik ve kemoterapötiklerle tedavisi mümkün değildir. Ancak oluşan lezyonların sekonder enfeksiyonlardan korunması düşünülmelidir. Deride oluşan lezyonların kabukları kanatılmadan steril bir pensle kaldırılarak yerlerine gliserin iode sürülebilir. Ağızdaki lezyonlar için de benzer uygulama yapılabilir.

Çiçek Hastalığından Korunma;

• Koruyucu önlemlere dikkat edilmeli, hayvanların birbirlerini yaralamaları önlenmelidir.
• Aşılar 8-14 haftalık hayvanlara kanat zarına oluklu iğne ile batırılarak uygulanmaktadır. Bağışıklık uzun süre (hayat boyu) devam eder.
•  Pox aşısı piyasada rahatlıkla temin edilebilen bir aşıdır . Ancak kanat zarına batırma uygulanması yönüyle biraz zahmetli bir aşılamadır .
• İşletme mümkün olduğunca diğer kanatlı veya hayvancılık işletmelerinden uzakta kurulmalıdır.
• Kümes etrafı mutlaka tel örgü ile çevrili olmalıdır .
• İşletmeye giren çıkan insan ve araç sınırlı olmalı , işi olmayan kimse tesise alınmamalıdır .
• İşletme ve kümes girişinde el ve ayak banyoları bulunmalıdır .
• Kümes içinde ve dışında farklı ayakkabı ve terlikler kullanılmalıdır .
• İşletmede yapılabiliyorsa sadece tek yaşta hayvan bakılmalıdır . Mümkün değilse farklı yaşlar farklı kümeslerde bulunmalıdır .
• İçme suyu kaynağı insan içimine dahi uygun olan bir kaynak olmalıdır .
• Yabani kuşların girişi önlemek için kuş telleri ile kapatılmalıdır .
• Ölen veya hastalığından şüphelenilen hayvanlar hemen diğer hayvanların yanından uzaklaştırılmalıdır .
• Fareler ile mücadele edilmelidir.

Yetiştirme dönemleri arası boşlukta kümesteki gübre uzaklaştırılmalı, ardından kümes zemini duvarları yemlik ve sulukları çok iyi yıkanmalıdır. Yıkama işlemi sonrasında da dezenfektan ilaçlar uygulanmalıdır . ( Quanter amonyum bileşikleri , Formaldehit bileşikleri, Organik asitler) Bir çok hastalık yem ile gelebilmektedir . Yem işletme içinde yapılıyorsa çeşitli dezenfeksiyon işlemlerine tabi tutulmalıdır . Satın alınıyorsa güvenilir bir kaynaktan alınmalıdır .