Kanatlılarda Kanibalizm (Tüy Çekme) Hastalığı ve Tedavisi

Kanatlı hayvanlar tarafından sergilenen bir davranış problemi olan kanibalizm, çeşitli faktörlere bağlı olarak kanatlı hayvanın başka bir kanatlı hayvanın tüylerini, ayak parmaklarını veya vücudunun diğer noktalarını gagalaması ve zarar vermesidir. Küçük kümeslerden büyük ticari kanatlı işletmelerine kadar kanatlı hayvan bulunan her yerde bu sorun ortaya çıkabilir. Tavuk, ördek, kaz, hindi, bıldırcın gibi tüm kanatlı hayvanlarda bu sorun gözlemlenebilmektedir. Kanibalizm genellikle kötü bakım koşulları nedeni ile meydana gelen stres kaynaklıdır. Yine yetersiz beslenme, kalabalık ortam önemli sebepler arasındadır. Bunun dışında farklı nedenlerde bu soruna sebebiyet verebilir.

Kanatlılarda Kanibalizm Nedenleri

Kanibalizm kanatlılarda genetik ve çevresel faktörlerin ortak etkileri ile ortaya çıkar. Kesin olarak ana neden bilinmemekle beraber genetik, kalabalık, stres, kötü yönetim ve beslenme düzensizlikleri kanatlı hayvanları kanibalizme yatkın hale getirebilir. Kanibalizm için hazırlayıcı nedenler olarak şunlar sıralanabilir:

• Beslenme düzensizlikleri ve yetersiz besleme
• Yem ve suya ulaşımda güçlük, hayvanların aç kalması
• Çeşitli mineral madde eksiklikleri
• Aşırı ışıklı ortamlar ve uzun süre aydınlık ortamda kalmak
• Sürüdeki kanatlı hayvanlar arasındaki yaş ve boyut farklılıkları
• Yaralı veya kan lekesi olan kanatlı hayvanların sürüde yer alması
• Sürüde hasta ve güçsüz hayvanlar olması
• Aşırı sıcak veya soğuk ortamlar
• Ani yapılan yem ve koşul değişiklikleri

Kanatlılarda Kanibalizm Tedavisi

Her ne kadar bakım koşulları bu sorunun meydana gelmesinde etkili olsa da, iyi yönetilen sürülerde ve kümeslerde de kanibalizm meydana gelebilmektedir. Önleyici tedbirler alındığında kanibalizmin ortaya çıkma ihtimali çok daha düşüktür. Bu sorunu önlemede öncelikli olarak kanibalizm eğilimi olmayan canlılar seçmek önemlidir. Eğer sürüde bu soruna yatkın kanatlı hayvanlar varsa bunları elemek veya bunları damızlık olarak kullanmamak gerekir.

Kanatlı hayvanların besin ihtiyaçları her dönemde farklılık gösterebilmektedir. Civciv dönemi, büyüme dönemi, yetişkinlik dönemi ve verim döneminde besin ihtiyaçları da farklı olmaktadır. Tüm bu dönemlerde sürüye yeterli ve dengeli bir şekilde besin sağlamak gerekir. Eksiksiz bir rasyon hem kanibalizm probleminin önlenmesinde hem de diğer birçok sorun ve hastalığın önlenmesinde önemlidir. Kanatlı hayvanlara ihtiyaç duydukları protein, sodyum ve fosfor sağlanmalıdır. Kanibalizm ile bu maddelerin eksikliği arasında bir ilişki olduğu belirlenmiştir.

Bakım koşullarına dikkat etmek, kalabalığı önlemek, yeterli yemlik ve suluk sağlamak sürünün strese girmeden yaşamını devam ettirmesi açısından önemli konulardır. Ekipmanlar ile beraber sıcaklık, nem, ışık gibi faktörlere dikkat etmek ve en optimum koşulları sağlamak kanibalizmin önlenmesi açısından önemlidir.

Aydınlatma kanatlı hayvan yetiştiriciliğinde oldukça önemli bir konudur. Aşırı aydınlığın kanibalizme neden olabileceği birçok araştırmada belirtilmiştir. Bunun yanında karanlık sayılabilecek loş ortamlarda soruna sebebiyet verebilir. İdeal ışık lükslerini yakalamak sorunun ortaya çıkmasını engelleyecektir.

Çevresel zenginleştirme ile beraber kanatlı hayvanların kanibalizm gibi davranış problemlerine yatkınlığı ciddi ölçüde azaltılabilmektedir. Çevreye eklenecek olan tünekler, çeşitli oyuncaklar, ipler, odunlar kanatlı hayvanların ilgisini çekerek stresi azaltacaktır. Aynı zamanda bunlar hayvan refahı açısından da oldukça ideal olan ve önerilen uygulamalardır.

Özetle kanibalizm sorunu genetik ve bazı çevresel faktörlerden kaynaklı olarak ortaya çıkar. Hayvanları stresten uzak tutmak, uygun ve yeterli şekilde beslemek, doğru ekipmanlar kullanmak sorunu minimum seviyeye indirecektir.